COP یا ضریب عملکرد
برای بسیاری از ما این سوال پیش می آیند که چگونه می توان از عملکرد یک دستگاه و انتخاب آن به عنوان محصول مورد نظر یک رابطه ای پیدا کرد. به بیانی ساده تر یعنی چگونه می توان با توجه به دستگاهی که می خواهیم خریداری کنیم، سیستم مناسب و کارآمدی را انتخاب نماییم و از امکانات آن بهره مند شویم. در این محتوا به تعریف و بررسی ضریب عملکرد که برای بیان راندمان سیستم های گرمایی و سرمایشی استفاده می شود، پرداخته خواهد شد.
از سوی دیگر این ضریب در موضوعات مختلفی تاثیرگذار است که از مهم ترین آن ها می توان به میزان مصرف انرژی هر سیستم اشاره نمود که با انتخاب درست، ضمن تامین نیازهای مصرف کنندگان، می توان از هزینه های قبض در هر ماه کاست. ضریب عملکرد Coefficient of Performance یا به اختصار COP را به عنوان بیانگر راندمان هر سیستم و دستگاهی می دانند که در حوزه تاسیسات این موضوع بسیار با اهمیت تر است و لازم است تا همه مخاطبان فروشگاه اینترتی خانه تاسیسات از این موضوع آگاه باشند و در انتخاب های خود از آن استفاده نمایند.
فهرست مطالب:
ضریب عملکرد چیست؟
ضریب عملکرد Cop از نسبت میزان توان خروجی از دستگاه به توان الکتریکی مصرف شده از سمت کمپرسور آن محاسبه می شود. به شکلی که ضریب عملکرد را به عنوان شاخصی جهت تعیین ضریب راندمان میزان مصرف انرژی استفاده می کنند. به بیان دیگر، ضریب عملکرد در واقع بیانگر راندمان دستگاه های سرمایشی و گرمایشی سیکل تبرید مانند چیلر، VRF ،GHP، اسپلیت یا همان کولر گازی و غیره می باشد.
ضریب عملکرد همانند راندمان ماشین ها بوده ولی مقدار آن بیش از ۱۰۰ درصد است. اگر مقدار آن برای دستگاهی کمتر از ۱۰۰ درصد باشد آن دستگاه به درستی کار نخواهد کرد. به این خاطر COP از ۱ یا همان ۱۰۰ درصد بیشتر است که ضمن اینکه تمام کار را به گرما تبدیل می کند، گرما را از یک منبع به جایی که در آن نیاز است پمپاژ می کند و این COP بیشتر از ۱ به معنی این نیست که دستگاه مورد نظر راندمان بالاتر از ۱۰۰ درصد دارد. انتقال گرما از جایی به جای دیگر نسبت به تبدیل کار به گرما، انرژی کمتری نیاز دارد. بیشتر سیستم های تهویه هوای سرمایشی و گرمایشی ضریب عملکردی در حدود ۲٫۳ تا ۷ دارند.
برای مثال ضریب عملکرد در یک سیستم برودتی مانند چیلر عبارت است از نسبت مقدار حرارت گرفته شده از فضای مورد نظر به کار مصرفی توسط کمپرسور دستگاه. از سوی دیگر بالاتر بودن این عدد نشان دهنده عملکرد و بازده بالاتر سیستم است و زمانی که خریداران در حال جستجو و انتخاب کالاهای مورد نظر خود هستند باید به این مقیاس بسیار توجه داشته باشند. کمیت Cop با استفاده از فرمول زیر محاسبه شده و به عنوانیکی از ویژگی های یک سیستم مورد بررسی قرار می گیرد.
Cop =Qc/W
در این فرمول کمیت های Qc و W به ترتیب عبارتند از: گرمای خارج شده از فضای مورد نظر و کار انجام شده روی سیستم (برق مصرفی) از سوی کمپرسور است، هر دو کمیت برحسب واحد( BTU/hr) است. پیشنهاد می شود تا برای اطلاع از تعریف بی یو تی به مقاله ” ظرفیت سرمایشی چیست ” مراجعه نمایید.. لازم است به این موضوع توجه شود که همچنین پارامتر قابل اندازه گیری دیگری که نشان دهنده راندمان دستگاه های تهویه مطبوع است، EER یا نسبت بازده انرژی (Energy Efficiency Ratio) است که از آن نیز با تعاریفی مانند تعریفCOP یاد می کنند با این تفاوت که در آن واحد W، به جای (BTU/hr)، وات (Watt) محاسبه می شود، به عبارتی دیگر واحد اندازه گیری EER، عبارتست از (BTU/Watt.hr).
اهمیت ضریب عملکرد در مصرف انرژی
ضریب عملکرد چیلر (COP) به میزان سرمایش تولیدی از سوی دستگاه به انرژی مصرفی است. همچنین از این ضریب به مفهوم راندمان اشاره می شود و در سیستم‌های سرمایشی دارای جایگاه ویژه‌ای است. کاهش ضریب عملکرد یک چیلر خصوصا در ظرفیت های بالا می‌تواند ضرر اقتصادی چشمگیری را به همراه داشته باشد. به این معنی که با مصرف بالای گاز طبیعی در چیلرهای جذبی با تناژ تبرید مختلف به دلیل کاهش ۵ تا ۲۰ درصدی ضریب عملکرد آنها، این وضعیت را نشان می دهد که با افزایش توان سرمایشی چیلر جذبی، میزان ضرر اقتصادی ناشی از کاهش ضریب عملکرد آن بیشتر خواهد بود. از این رو لازم است تا با بررسی موارد فنی، علاوه بر بحث ظرفیت و قدرت دستگاه، میزان هزینه های جانبی مانند مصرف انرژی و قبض های ماهیانه را نیز در زمان انتخاب و خرید مد نظر قرار داد. در جدول زیر می توان استاندارد ضریب عملکرد را در زیر دید که با توجه به استاندارد های ایران رتبه بندی شده است. با توجه به این جدول، می توان ضمن کم کردن هزینه ها و انتخاب بهتر، به محیط زیست احترام گذاشت و زندگی بهتری را برای نسل بعدی به ارمغان آورد. قطعا صرفه جویی در مصرف انرژی مزیت های اقتصادی و معنوی ارزشمندی را برای همگان خواهد داشت.
|
ضریب عملکرد (COP) |
رتبه انرژی |
| COP>3.6 | A |
| ۳٫۶ ≥ COP> 3.4 | B |
| ۳٫۴ ≥ COP> 3.2 | C |
| ۳٫۲ ≥ COP> 2.8 | D |
| ۲٫۸ ≥ COP> 2.6 | E |
| ۲٫۶ ≥ COP>2.4 | F |
| ۲٫۴ ≥ COP> 2.2 | G |
نکات ضریب عملکرد چیلر جذبی و تراکمی
- میزان دمای اواپراتور و کندانسور تعیین کننده مقدار ضریب عملکرد چیلر تراکمی آب خنک و تراکمی هوا خنک می باشد.به این معنی که هر چقدر مقدار این دو درجه حرارت به یکدیگر نزدیک باشد، ضریب عملکرد آن بیشتر خواهد بود.
- COP در چیلر جذبی تک اثره، عددی است مابین ۰٫۶- ۰٫۸ و در نوع دو اثره آن، حدود ۱ و در نوع تراکمی به طور متوسط عدد 4 می باشد.
- هر چه دستگاه سرمایشی مدنظر، راندمان بالاتری داشته باشد، و از تکنولوژی بیشتر در بهینه سازی مصرف انرژی در آن استفاده شده باشد، COP بالاتری دارد و در نتیجه هزینه مصرف انرژی آن کمتر خواهد بود.
