از کجا بفهمیم ترموستات خراب است؟
امروزه در خانه‌های همه ما به کارگیری ترموستاتها رایج شده است. از یخچال‌ها و تجهیزات تهویه مطبوع گرفته تا خودروها، اکثر تجهیزاتی که با سیستم‌های سرمایش و گرمایش سر و کار دارند از این محصول بهره برداری می کنند. خرابی ادوات مذکور در بسیاری از موارد وابسته به این قطعه است، بنابراین تسلط بر اینکه چگونه می توان خرابی دماسنج‌ها را تشخیص داد و آنها را رفع نمود از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. از آنجایی که در هر کدام از این زمینه‌ها دستورالعمل‌ها، روش‌های تعمیر و نگهداری و نکات ایمنی معین و مخصوصی برای این ابزار در نظر گرفته شده است، تعیین مجموعه جامعی از نکات می تواند دشوار باشد. در این مطلب به طور ویژه به بررسی خرابی آن در سیستم‌های تهویه مطبوع می پردازیم و علل و روش های شناسایی آن را به بحث می گذریم. با ما همراه باشید.
تاریخچه ترموستات ها
ترموستات گرچه امروزه در اغلب تجهیزات و وسایل معمول زندگی انسان حضور فعال دارد، اما قدمت چندان زیادی ندارد. به مرور زمان و با اثبات توانایی‌ها و کاربردهای آن، حوزه‌های مختلف به استفاده از این محصول روی خوش نشان دادند، اما این استقبال نتوانسته است طراحی آنها را طی سال‌ها چندان از حالت‌های اولیه خود دور کند.
اولین نمونه این محصول در 1620 میلادی بدست کورنلیا دربی، مخترع هلندی برای تنظیم دمای هوای دستگاه‌های لوله کشی طراحی شد. این نمونه که از نوع کلاسیک جیوه ای ساخته شده بود، دقت قابل توجهی داشت که به ویژگی‌های فنی این عنصر برمی گشت. این دقت و کیفیت عملکرد آنقدر بالا بود که نزدیک به دو قرن طول کشید تا نمونه‌های جدیدتری به این حوزه معرفی شوند. در 1830 اندرو اوره که یک شیمیدان اسکاتلندی بود، مدل‌های دو فلزی را معرفی نمود. در این مدل‌ها از اصل انبساط فلزات بر اثر دریافت حرارت و تفاوت میزان آن در میان فلزات مختلف استفاده شده بود تا یک سیستم هشداردهنده برای جلوگیری از بالا رفتن بیش از حد دما در بویلرهای بخار بدست بیاید.
تنها اندکی بعد از اوره، وارن جانسون نمونه دو فلزی خاص خود را تولید و عرضه نمود که به طور ویژه برای کنترل دمای بخاری‌های خانگی طراحی شده بود. این اختراع بدست او تجاری سازی شد و جانسون در نهایت موفق شد شرکتی به نام خدمات الکتریکی جانسون تأسیس کند، مجموعه ای که هنوز هم تحت نام جانسون کنترلز به تولید انواع محصولات حوزه تجهیزات کنترلی دما، فشار و… می پردازد. از این زمان بود که با رشد استفاده از این محصولات به طور گسترده مواجه شدیم، روندی که هنوز هم ادامه دارد.
حالا که اندکی با گذشته این دستگاه آشنا شدیم، بد نیست به این سوال پاسخ دهیم که چرا با خرابی آنها روبرو می شویم؟
علل خرابی ترموستات در سیستم های تهویه مطبوع
علل خرابی این قطعه بسته به اینکه با مدل آنالوگ یا دیجیتال روبرو باشید، می تواند مقداری متفاوت باشد. در مدل‌های آنالوگ با دلایل متعدد فیزیکی روبرو می شویم، در حالی که مدل‌های دیجیتال مشکلات نرم افزاری هم می توانند داشته باشند.
به طور کلی، اگر بخواهیم مطرح ترین علل خرابی‌ها را مطرح کنیم باید موارد زیر را نام ببریم:
- مشکلات الکتریکی: شل شدن سیم برق، اتصال باز یا قطعی مدار به خاطر عملکرد فیوز در جلوگیری از ورود بیش از حد الکتریسیته به سیستم.
- مشکلات مکانیکی: آسیب دیدگی قطعات بر اثر ضربه، نصب غلط یا آلودگی داخل دستگاه.
- مشکلات متفرقه: خرابی باتری، مشکل نرم افزاری در مدل‌های دیجیتال، استهلاک قطعات داخلی به خاطر بالا رفتن عمر آنها و…
بخشی از این موارد را می توانید خودتان بدون داشتن تخصص یا ابزارهای حرفه ای شناسایی کنید، گرچه رفع آنها معمولاً نیازمند مشورت با افراد زبده است. در ادامه به این سوال پاسخ می دهیم که چطور می توانید تشخیص دهید که ترموستات شما خراب شده است.
نشانه‌های خرابی ترموستات تهویه مطبوع
مهمترین نشانه‌هایی که با مشاهده آنها می توانید با اطمینان نسبی تقصیر را به گردن خرابی این قطعه بیاندازید عبارتند از:
- روشن نشدن سیستم تهویه : اگر نمی توانید دستگاه تهویه مطبوعتان را روشن کنید یا عملکرد آن را از گرمایش به سرمایش (یا بالعکس) تغییر دهید، به احتمال زیاد با خرابی این قطعه روبرو هستید.
- تأخیر در اعمال تغییر تنظیمات: قطعه باید بلافاصله با تغییر تنظیماتش وارد عمل شده و بسته به آنها کار کند. در مدل‌های آنالوگ معروف است که صدای کلیک ملایمی در هنگام اعمال تغییرات شنیده می شود. اگر با تأخیر قابل توجه در اعمال تغییرات روبرو بشوید، فرض خرابی این قطعه چندان غیرمنطقی نیست.
- ثبت دمای نادرست: از یک دماسنج قابل حمل معمولی استفاده کنید تا دمای محیط را بررسی کنید. اگر با مقدار تنظیم شده و قابل نمایش قطعه متفاوت بود، کمابیش می توانید تقصیر را از خرابی بدانید.
- ناتوانی در حفظ تنظیمات: این مورد به این معناست که بعد از مدتی که سیستم‌های تهویه مطبوع با تنظیم دمای جدیدی کار می کنند، تنظیمات به حالت قبل برمیگردد. این مورد مشخص کننده استهلاک و آسیب دیدگی قطعات شماست.
- ایرادات صفحه نمایش دیجیتال: در مدل‌های دیجیتال، ناخوانا بودن، چشمک زدن و مشکلات مشابه صفحه نمایش می تواند به خاطر خرابی‌های داخلی باشد.
- خاموشی کلیدهای مدار: این مورد الزاماً به معنای خرابی نیست، اما می تواند یکی از علائم هشداردهنده پایان عمر مفید قطعه باشد.
- استهلاک واضح بدنه: این مورد زمانی بیشتر خود را نشان می دهد که بدانید چه مقدار از عمر دستگاه شما می گذرد. ترموستاتها به طور میانگین ده سال می توانند بدون مشکل کار کنند، اما پس از آن بسته به میزان استفاده دچار استهلاک متفاوتی می شوند.
نتیجه گیری:
در این مطلب به مهمترین علل و نشانه‌های خرابی ترموستاتها پرداختیم. امیدواریم با مطرح کردن این موارد، به رشد دانش شما در این زمینه کمک کنیم که می تواند هم از هزینه‌های شما بکاهد و هم کمک کند تا بیش از پیش بتوانید در تعمیر لوازم خانگی خود مستقل شوید. هرچه باشد، دانستن علت مشکل مسیر حل آن را رفع می کند و به این ترتیب می توانید با خیال آسوده و اعتماد به نفس با خرابی‌های سیستم‌های تهویه مطبوع خود روبرو شوید.